Prijzenoorlog bij elektrische auto’s maakt slachtoffers

De voorbije maanden is er een ware prijzenoorlog ontstaan tussen fabrikanten van elektrisch auto’s. De prijzen gaan bij veel merken met duizenden euro’s omlaag en dat maakt slachtoffers bij vlootbeheerders, autoverhuurders en uiteindelijk ook automerken. In die laatste categorie lijkt Polestar onder druk te staan.

De prijzenoorlog is aangeslingerd door Tesla dat begin 2023 een prijsverlaging doorvoerde voor de Model 3 (tot 7.000 euro) en de Model Y (tot 12.000 euro). Het doel daarvan was natuurlijk om deze auto’s nog in aanmerking te kunnen laten komen voor de aanschafsubsidie voor elektrische auto’s, de zogenaamde SEPP-subsidie om de ‘vergroening’ van het wagenpark te stimuleren. Veel Europese landen hebben of hadden zo’n subsidie, die soms in de richting van de 10.000 euro of meer gaat. 

Prijzenoorlog

Zulke aankoopsubsidies hebben weliswaar het effect dat ze de aankoop van elektrische auto’s stimuleren, maar het betekent ook dat autofabrikanten die daar net buiten vallen hun prijzen verlagen. Het voorbeeld van de prijsverlaging van Tesla (dat na de eerste prijsverlaging nog twee keer een prijsverlaging doorvoerde) werd en wordt nog steeds door vele merken gevolgd met de inmiddels woedende prijzenoorlog tot gevolg. 

Nissan deed flink wat van de Arriya af, de Ford Mustang E werd recent flink goedkoper en Polestar besloot tot een forse prijsverlaging om potentiële kopers in aanmerking te laten komen voor de SEPP-subsidie. Het lijkt goed nieuws voor de autobezitter, maar kopers die vlak ervoor zonder subsidie hebben gekocht zijn om meerdere redenen niet blij. Ze hebben teveel betaald voor hun auto, liepen de subsidie mis en hun auto is op slag minder waard geworden, wat bij wederverkoop nog een keer extra pijn doet. 

Polestar in moeilijkheden

Bedrijven, leasemaatschappijen en autoverhuurders die een grotere vloot aan elektrische auto’s hebben, zien de kosten fors stijgen omdat de restwaarde van het elektrische wagenpark door de prijsverlagingen flink is gedaald. De reactie is nu al zichtbaar bij Sixt dat het mes zet in de elektrische huurvloot en ook bij Hertz gaan de elektrische auto’s er vervroegd uit. 

Bij autoverhuurders praten we dan over grote aantallen. Een order voor 65.000 exemplaren van de Polestar 2 is minstens voor een deel geannuleerd. En dat terwijl Polestar de verkoopdoelstellingen voor 2023 al niet had gehaald en Volvo als grootste aandeelhouder geen geld meer wil steken in het verlieslatende merk. Alle ogen zijn gericht op de nieuwe Polestar-modellen die in aantocht zijn, maar als die niet voor succes zorgen, dan kan moederconcern Geely, dat met Zeekr en Smart ook al elektrische modellen voert, er ook zomaar de stekker uit trekken. 

Weinig winst met EV’s

Als klein merk dat alleen maar elektrische auto’s produceert is Polestar natuurlijk kwetsbaar, maar ook grotere merken hebben last van tegenvallende verkopen en de prijzenoorlog. Volkswagen heeft al verschillende keren de productie van elektrische modellen moeten stilleggen vanwege de tegenvallende vraag en bij Mercedes vallen de verkopen ook tegen. Van de vele Chinese automerken die ons land overspoelen met elektrische modellen, maken er zeer weinig winst. 

Tesla lijkt wellicht de dans te ontspringen in het verhaal, maar door de forse prijsverlagingen die nodig waren om de verkoopcijfers op peil te houden, is de winst wel teruggelopen. Bovendien moet Tesla het tot dusver hebben van twee goed verkopende modellen, de Model 3 en de Model Y. De S en de X spelen geen rol van betekenis meer en de Cybertruck zal in Europa moeilijk te verkopen zijn vanwege zijn zeer hoge gewicht, waarmee hij alleen als vrachtauto kan worden toegelaten tot het verkeer en je er dus een C1-rijbewijs voor nodig hebt.

Uitstel verkoopverbod fossiel?

Veel automerken die hadden ingezet op een snelle elektrificatie van het volledige gamma, heroverwegen hun strategie. En openlijk wordt er inmiddels aan getwijfeld of het doel van de EU om in 2035 de verkoop van auto’s op fossiele brandstoffen te verbieden, nog wel haalbaar is. Het succes van de elektrische auto is teveel afhankelijk van de subsidies die landen ervoor over hebben. En starre limieten voor deze subsidies leiden daar een verstoring van de markt via prijsverlaging. 

Daar komt nog bij dat het met de uitbouw van de laadinfrastructuur in Europa ook niet zo vlot gaat als gehoopt. Nederland heeft een goede laadinfrastructuur voor elektrische auto’s, onze buurlanden zijn hun achterstand behoorlijk aan het inhalen en verder valt er in Zwitserland en de Scandinavische landen goed te leven met een elektrische auto. Maar een rit door Frankrijk, Italië, de Balkanlanden of Oost-Europa moet zeer zorgvuldig gepland worden om überhaupt op de bestemming te kunnen geraken. En in het vakantieseizoen loop je ook nog het risico in een lange rij terecht te komen bij de snellader.

Te weinig groene stroom

Tot slot zou je ook vraagtekens kunnen zetten bij het nut van de overstap op een elektrische auto op dit moment. Wat is de winst voor het klimaat als de stroom voor al die elektrische auto’s slechts voor een zeer beperkt deel duurzaam wordt opgewekt? IJsland, Noorwegen en Zweden wekken royaal meer dan de helft van hun stroom op een hernieuwbare manier op, Finland volgt met net iets minder dan de helft, zo blijkt uit cijfers van Eurostat over 2021. Het gemiddelde van de EU bleef in 2021 steken op 21,8 procent, Nederland zat daar nog een stuk onder.

Meer zonnepanelen en windmolens leveren in veel landen eerder problemen op vanwege de overbelasting van de te krap gedimensioneerde stroomnetten, dan dat het aandeel schone energie er substantieel van stijgt. Simpel gesteld: er is nog veel te weinig groene stroom voor een effectieve transitie naar elektrische auto’s. En dat Nederland van het gas af en aan de (elektrische) warmtepomp moet, maakt het ook allemaal niet makkelijker, want ook daardoor stijgt de vraag naar (groene) elektriciteit alleen maar.