Contra Proferentem

Ik geef toe dat je het niet vaak hoort: ‘Contra proferentem’. Letterlijk staat dit voor ‘tegen degene die voorstelt’. Helpt u dat? Nee? Ik leg het u uit. Het is een algemeen rechtsbeginsel, dat stelt dat een onduidelijke bepaling in een overeenkomst uitgelegd moet worden in het nadeel van degene die deze voorwaarde heeft geëist. De gedachte hierachter is dat de opsteller van een overeenkomst duidelijk en expliciet dient op te schrijven wat hij nou precies wil. 

Kunt u hiermee ook te maken krijgen? Zeker. Zo’n beetje alle voorwaarden voor verzekeringen worden immers eenzijdig door de verzekeraars opgesteld. En er valt doorgaans bitter weinig over te onderhandelen. Na het afwijzen van een schadeclaim kunt u een meningsverschil met de verzekeraar krijgen over de uitleg van de polisvoorwaarden. Een rechter zal dan meestal bepalen dat, wanneer begrippen in de polisvoorwaarden onduidelijk of voor meerdere uitleg vatbaar zijn, deze in het nadeel van de verzekeraar (en dus in het voordeel van u) moeten worden uitgelegd. 

Ik neem u even mee terug naar 24 januari 2000. Toen leidde een uitspraak van de Raad van Toezicht Verzekeringen ertoe dat verzekeraars werd aanbevolen om algemene termen, zoals ‘onvoorziene schade’ en ‘van buiten komende schadeoorzaken’ nader in de polisvoorwaarden uit te leggen. Gebeurt dit niet, dan kan er bij een verzekeringnemer onduidelijkheid ontstaan over wat er nou eigenlijk wel of niet gedekt is. 

Deze uitspraak uit 2000 maakt het er voor de verzekeraars niet makkelijker op. Want enerzijds is er in de polisvoorwaarden behoefte aan ‘Jip & Janneke taal’, maar anderzijds hebben verzekeraars dus te maken met de contra proferentem-regel die elke onduidelijkheid in de voorwaarden genadeloos in het nadeel van verzekeraars uitlegt. Zij zijn immers de opstellers van de polisvoorwaarden. 

Verzekeraars komen óók in de knel wanneer u uw eigen (contra-)expert wilt inschakelen. In een eerdere column schreef ik al dat als u het oneens bent met de hoogte van een schadevergoeding, er een eigen (contra-)expert mag worden ingeschakeld. De redelijke kosten worden door uw verzekeraar of die van de tegenpartij vergoed. 

De wet schrijft echter niet voor aan welke eisen zo’n expert moet voldoen. Zelfs niet dat u het eerst oneens moet zijn met het vastgestelde schadebedrag. Voor de lol op voorhand een eigen expert inschakelen kán dus, maar heeft naar mijn mening weinig nut. De kosten die hiermee gemoeid zijn zullen uiteindelijk leiden tot premieverhogingen. 

Maar goed, een verzekeraar mag dus geen kwaliteitseisen aan de experts opleggen. Dit wordt zo nu en dan wel geprobeerd. Onlangs besloot het NIVRE, de club van en voor schade-experts, zijn richtlijn aan te passen door voor te schrijven dat een contra-expert ‘bij voorkeur staat ingeschreven bij het NIVRE’. Leuk geprobeerd, maar een rechter zal er gehakt van maken als deze ‘voorkeur’ tot een ‘eis’ wordt verheven. Sterker nog: het is juist aan te bevelen om géén contra-expert te nemen die bij het NIVRE is aangesloten. Het overgrote deel van de hierbij ingeschreven experts is namelijk afhankelijk van opdrachten van verzekeraars en dan is het toch al snel ‘wiens brood men eet, diens woord men spreekt’. 

Overigens zal een rechter, als het zover komt, wel degelijk kijken of de door u ingeschakelde expert ook echt deskundig is. De keuze van een (contra-)expert is dus zeker een punt van aandacht. 

Kees de Regt 

Manager Verzekeringen