KNAC schrijft brief aan gemeentebestuur Arnhem over milieuzone

De KNAC heeft een brief gestuurd aan het college van Burgemeester en Wethouders van Arnhem over het besluit om vanaf 1 januari 2019 personenauto’s met een dieselmotor van voor 2004 te weren uit de milieuzone die nu al voor vrachtverkeer bestaat. KNAC-directeur Peter Staal verzoekt daarin om af te zien van de plannen voor deze strengste milieuzone van Nederland of ze anders op z’n minst in lijn te brengen met de andere milieuzones in ons land.
De volledige inhoud van de brief vindt u hieronder:

Geacht College,

Vorige week vernamen wij dat uw college heeft besloten de bestaande milieuzone in Arnhem zodanig uit te breiden dat ook personenauto’s met een dieselmotor met een datum eerste toelating van vóór 2004 vanaf 1 januari 2019 niet meer in de zone worden toegelaten.

Net als alle Nederlanders zijn de leden van de Koninklijke Nederlandsche Automobiel Club (KNAC) voorstander van maatregelen die ertoe bijdragen dat de luchtkwaliteit in de Nederlandse steden verbetert. De KNAC plaats echter kanttekeningen bij de effectiviteit en de proportionaliteit van de maatregel. Het marginale effect van de maatregel, mocht daar al sprake van zijn, weegt niet op tegen de nadelen van de maatregel. Bovendien draagt de gemeente Arnhem met de maatregel bij aan het ontstaan van een lappendeken aan regelgeving, in Nederland en de rest van Europa.

Met betrekking tot de situatie in Arnhem is door bureau Royal Haskoning berekend dat in 2020 de maatregel leidt tot een verlaging van 17,5 % van de uitstoot van roetdeeltjes en 10 % van de uitstoot van fijnstof. In andere Nederlandse steden zijn milieuzones ingesteld op basis van uiteenlopende aannames en inschattingen – alle met een andere uitkomst – die inzicht moeten geven in de omvang van het probleem. Deze berekeningen blijken echter in werkelijkheid geen stand te houden. Uit metingen blijkt echter telkens weer dat niet kan worden aangetoond dat het instellen van milieuzones bijdraagt aan de verbetering van de luchtkwaliteit. De conclusie lijkt gerechtvaardigd dat gesproken kan worden van symboolpolitiek.

Het criterium dat is gekozen aan de hand waarvan diesel personenauto’s geweerd kunnen worden is gebaseerd op de ouderdom/leeftijd van het voertuig ( ‘datum eerste toelating’). Het enkele feit dat een auto eerder is toegelaten tot het verkeer betekent echter niet dat deze vervuilender is dan een auto die later is toegelaten. Het ligt daarom meer in de rede te werken met emissieklassen.

Volgens uw college raakt de uitbreiding van de milieuzone de eigenaren van naar schatting 800 wagens. Circa 40 % van hen is woonachtig in Arnhem. Bewoners van de milieuzone die gebruik maken van een dieselauto van vóór 2004 kunnen straks met hun eigen auto hun huis niet langer kunnen bereiken. In veel gevallen zullen zij hun auto moeten vervangen en daarmee aanzienlijke kosten moeten maken. Een compensatieregeling ontbreekt echter. Wij zien niet of en zo ja, hoe uw college een afweging heeft gemaakt tussen de belangen van de burgers die door de maatregel worden geraakt en de veronderstelde milieuwinst voor bewoners en bezoekers van de Arnhemse binnenstad.

De gemeente heeft bij het besluit niet aangegeven of ook andere, voor de burger minder ingrijpende oplossingen zijn overwogen die zouden kunnen bijdragen aan de oplossing van het probleem. Daarmee wordt de noodzaak voor het instellen van de milieuzone niet dragend gemotiveerd. De noodzaak en effectiviteit van de maatregel zijn tevens van belang met het oog op de verenigbaarheid met Europees recht.

In uw brief aan de gemeenteraad van 24 oktober jl. geeft u aan dat de aanwezigen van de informatieavond d.d. 26 september jl. groot voorstander waren van strengere maatregelen om de luchtkwaliteit in de binnenstad te verbeteren. Zoals gezegd is ook de KNAC daar een voorstander van. De stelling in dagblad De Gelderlander “De gemeente draait door met het verbod voor oude diesels” wordt echter door 67 % van de ruim 3000 respondenten onderschreven.

De maatschappelijke kosten van de maatregel zijn zeer hoog. Het uitbreiden van de milieuzone vergt een bedrag van € 526.000,- voor de invoering en vervolgens € 60.000,- per jaar voor het beheer ervan. Naar onze mening kan dit bedrag beter gebruikt worden voor onderzoek naar de meest efficiënte wijze waarop de doelen die de gemeente Arnhem met betrekking tot de verbetering van de luchtkwaliteit heeft gesteld, bereikt kunnen worden.

Wij vragen u de milieuzone in Arnhem terug te draaien of in elk geval in lijn te brengen met de reeds in Nederland bestaande milieuzones die door andere gemeenten zijn ingesteld.

In het Regeerakkoord van het kabinet Rutte III is opgenomen dat (net als in Duitsland) één systeem met eenduidige categorieën en borden voor milieuzones zal worden ingevoerd zodat automobilisten in elke gemeente de regels snappen. De KNAC juicht het toe dat daarmee aan de bestaande willekeur en rechtsongelijkheid een eind komt en vraagt de gemeente Arnhem bij de door de Rijksoverheid gestelde kaders aan te sluiten. Tal van Nederlandse gemeenten hebben het voornemen een milieuzone in te stellen. Voorkomen moet worden dat ‘Italiaanse toestanden’ ontstaan, met meer dan 100 verschillende milieuzones.

Met vriendelijke groet,

Dr. Peter E. Staal